Zmiana klimatu a środowisko naturalne, możliwości I ryzyka
Ogólny zarys
Witamy w tym krótkim wstępie omawiającym możliwości i ryzyka biznesowe związane z klimatem i środowiskiem naturalnym. Ta sekcja zapozna Was z kluczową rolą zarządów i rad nadzorczych w prowadzeniu firmy w taki sposób, by transformacja zmierzająca do neutralności klimatycznej była sprawiedliwa, a przy tym maksymalizowała możliwości i minimalizowała ryzyka.
Dlaczego teraz?
W ostatnich latach obowiązki członków zarządu istotnie wyewoluowały jeśli chodzi o działania związane z klimatem i środowiskiem naturalnym, dzięki coraz lepszemu zrozumieniu ryzyk materialnych, finansowych i systemowych wynikających ze zmiany klimatu i degradacji środowiska naturalnego. Od osób zarządzających oczekuje się, a w wielu krajach wymaga się prawnie, by zapewnili swojej organizacji wprowadzenie odpowiednich mechanizmów i środków, tak by umiała rozpoznawać i oceniać istotne możliwości i ryzyka związane z klimatem i środowiskiem naturalnym. Uważa się, że obowiązkiem szefa firmy jest zadbanie o to, by kwestie te były odpowiednio traktowane i ujawniane.¹
Ważne, by członkowie zarządów i rad nadzorczych rozumieli, iż efektywne zarządzanie klimatyczne wykracza poza koncentrację wyłącznie na ryzykach. Skupiając się na wąskim spektrum zagadnień można przeoczyć potencjalnie istotne możliwości, jakie dobre zarządzanie klimatyczne może przynieść twojej organizacji. Włączenie do strategii korporacyjnej ryzyka związanego z klimatem i środowiskiem naturalnym, nadzorem nad zarządzaniem ryzykiem oraz ładem korporacyjnym i systemem ujawniania informacji umożliwia członkom zarządu podejmowanie bardziej świadomych decyzji i skuteczne wypełnianie obowiązków wobec firmy.
Rozwiązywanie powiązanych ze sobą problemów środowiska naturalnego wymaga zintegrowanych strategii. Inwestorzy, firmy i udziałowcy muszą zrozumieć, że bioróżnorodność, kapitał naturalny i ekosystemy są konieczne do tworzenia efektywnych strategii klimatycznych. Na przykład zdrowe ekosystemy służą jako pochłaniacze dwutlenku węgla, natomiast zmiana klimatu przyspiesza degradację bioróżnorodności. Do walki z kryzysem klimatycznym konieczne jest więc podejście holistyczne.
Co trzeba zrobić
Jako członek zarządu, powinieneś zadbać o to, by ryzyka i możliwości związane z klimatem i środowiskiem naturalnym były dobrze zrozumiane i skutecznie zarządzane w sposób zintegrowany ze strukturami zarządzania twojej organizacji i zespołami operacyjnymi. Choć powołanie ekspertów ds. klimatu (jak dyrektora albo zespołu ds. zrównoważonego rozwoju) będzie korzystne przy wprowadzaniu zmian, to samo w sobie nie spowoduje szerszej integracji w działaniach na rzecz klimatu.
Staraj się, by zarządzanie kwestiami zmiany klimatu było wspólną odpowiedzialnością i wysyłaj jasny przekaz, że wysokie kwalifikacje w tych kwestiach stanowią priorytet organizacji.
By osiągnąć skuteczne zarządzanie możliwościami i ryzykami związanymi z klimatem, powinieneś umożliwić swojej organizacji:
- Mierzenie własnej emisji gazów cieplarnianych.
- Tworzenie raportów i ujawnianie emisji oraz ustalenie celów ich redukcji.
- Stworzenie wiarygodnego planu transformacji zmierzającej ku neutralności klimatycznej.
- Realizacja celów klimatycznych, monitorowanie postępów i dostosowywanie działań.
Plan transformacji powinien być aktualizowany co najmniej co pięć lat, a raport o postępach powinien być przedstawiany każdego roku. Powinny się w nim znajdować²:
- Krótko, średnio i długofalowe cele redukcji emisji gazów cieplarnianych.
- Weryfikacje i audyty przeprowadzane przez niezależne instytucje.
- Dostosowanie budżetów, nakładów inwestycyjnych, inwestycji w badania i rozwój.
- Cele zapewniające zgodność wszystkich obszarów działalności z planem.
- Odniesienia do działań innych organizacji z tego samego sektora, które wdrożyły stosowne działania.
Przyjmując bardziej holistyczne podejście, biorące pod uwagę środowisko naturalne i klimat, członkowie zarządów powinni zadbać, by ich organizacja zajęła się:
- Ocenianiem: należy oszacować możliwości materialne organizacji, jej zależności, ryzyka i możliwości związane ze środowiskiem naturalnym oraz ich zintegrowanie ze strategią organizacji i jej planami finansowymi.
- Zaangażowaniem: należy zdefiniować ambicje, cele i kamienie milowe organizacji, mające na celu troskę o planetę i środowisko naturalne i wytyczyć plany monitorowania postępów.
- Transformacją: należy wyjaśnić zaplanowane działania, zaangażowanie udziałowców i struktur zarządzania, by skutecznie wprowadzić strategię ochrony środowiska naturalnego.
- Ujawnianiem informacji: należy podjąć szczegółowe kroki zapewniające wiarygodność strategii i jej zgodność ze standardami raportowania, gwarantującymi przejrzystą komunikację.
Możliwości biznesowe związane z klimatem i środowiskiem naturalnym
Zmiana klimatu często prezentowana jest w kontekście ryzyka, ale istnieje także wiele możliwości wynikających z transformacji w kierunku niskoemisyjnej gospodarki. Podejmując działania na rzecz klimatu i środowiska naturalnego twoja organizacja może skorzystać na obniżeniu kosztów operacyjnych, innowacjach dostosowanych do zmiany klimatu oraz długoterminowej odporności.
Można to osiągnąć na kilka sposobów:
Środki usprawniające efektywność energetyczną
Przestawienie się na energię odnawialną
Rozwiązania ekologiczne
Nowe produkty i usługi
Zintegrowane bilanse
Wewnętrzna wycena emisji dwutlenku węgla
Zielone obligacje
Technologie usuwania gazów cieplarnianych
Ryzyka wynikające ze zmiany klimatu i utraty bioróżnorodności
Szacuje się, że od teraz do roku 2100 potencjalne straty finansowe wynikające ze zmiany klimatu mogą osiągnąć od 4,2 do 43 miliardów dolarów. Światowe Forum Ekonomiczne szacuje, że ponad połowa światowego PKB - 44 biliony dolarów wartości ekonomicznej - jest narażona na umiarkowane lub poważne ryzyko z powodu utraty bioróżnorodności. Działania przeciwdziałające zmianie klimatu i niszczeniu środowiska naturalnego nie tylko przewyższają koszty łagodzenia rozgrzewania planety ale także sprzyjają redukcji ryzyka zmiany klimatu i oferują korzyści społeczne i ekonomiczne.
Ryzyka fizyczne
Ryzyka wynikające z fizycznych (nagłych lub długotrwałych) zmiany klimatu i zmian środowiska naturalnego – jak huragany, powodzie, susze, podwyższony poziom wody w oceanach i katastrofy ekosystemów. Fizyczne ryzyka mogą poważnie naruszyć lub nadszarpnąć działania organizacji i jej łańcucha dostaw, zmniejszając jej zdolność do działania w sposób opłacalny i zrównoważony.
Ryzyka związane z transformacją
Ryzyka związane z transformacją pojawia się w momencie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną i pozytywnie nastawioną do środowiska. Ryzyko transformacji obejmuje ryzyko polityczne, prawne, technologiczne, rynkowe i wizerunkowe związane ze zmianami kliamtycznymi.
Szerszy kontekst
Kwestie związane z ochroną środowiska stanowią połowę z 10 najważniejszych globalnych zagrożeń, według badania przeprowadzonego przez Światowe Forum Ekonomiczne wśród naukowców, przedsiębiorstw, rządów, organizacji międzynarodowych i członków społeczeństwa obywatelskiego³.
Na krótką metę ekstremalne zjawiska pogodowe to drugie co do wielkości zagrożenie globalne. Ciężar zmiany klimatu staje się coraz bardziej widoczny z każdym rokiem, a długofalowe zagrożenia, jak zanieczyszczenia, zaczynają być postrzegane jako zagrożenia krótkoterminowe, bo ich skutki są bardziej widoczne. zmiana klimatu są także wyzwalaczem kilku innych ryzyk krótkoterminowych, jak przymusowe migracje i przesiedlenia.
Na dłuższą metę zmiana klimatu staną się największym globalnym zagrożeniem, i to takim, na które jesteśmy najgorzej przygotowani. Prawie wszystkie ryzyka związane ze środowiskiem naturalnym należą do 10 największych długoterminowych zagrożeń w rankingu. Przewiduje się, że ekstremalne zjawiska pogodowe staną się jeszcze groźniejsze i awansują na pierwsze miejsce listy zagrożeń, na kolejnych miejscach znajdą się utrata bioróżnorodności, rozpad ekosystemów, krytyczna zmiana systemów ziemi, wyczerpywanie zasobów naturalnych i zanieczyszczenie środowiska.
Jakie podjąć działania
Zaproś zarząd swojej organizacji do rozważenia następujących kwestii:
- Czy właściwie oceniamy naszą emisję gazów cieplarnianych, ryzyka i możliwości związane z klimatem, zarówno w ramach naszych działań, jak i w całym naszym łańcuchu wartości?
- Czy zdajemy sobie sprawę z tego, jaki wpływ ma nasza firma na środowisko i w jaki sposób jest zależna od jego zasobów? Jeśli nie, to jakie kroki musimy podjąć, by to zrozumieć?
- Czy nasz zarząd jest świadom ryzyk i możliwości wynikających ze zmiany klimatu, niszczenia środowiska naturalnego i wie, jak odnieść się do tych problemów?
- Czy nasza organizacja przeprowadziła analizę ryzyk i możliwości, na przykład analizę metodą scenariuszową, by zrozumieć, jaki wpływ klimat i środowisko naturalne ma na jej działania i łańcuch wartości?
- Jak ryzyko związane z klimatem i środowiskiem naturalnym wpisane jest w działania naszego zarządu i strukturę zarządzania?
- Jaką wiedzę o klimacie i środowisku naturalnym ma nasz zarząd? Czy dobrze rozumie cele i plany transformacji związane z klimatem i środowiskiem naturalnym?
Oznacz sekcję jako ukończoną
Dołącz do nas!
Twój regionalny Oddział może wesprzeć cię za pomocą narzędzi i środków do wprowadzenia skutecznego zarządzania kwestiami klimatycznymi w twoim regionie.
Dołącz do nas!Źródła
1 Climate Governance Initiative (2024). Directors’ Duties Navigator: Climate Risk and Sustainability Disclosures. https://hub.climate-governance.org/resource/directors-duties
2 UN High‑Level Expert Group on the Net Zero Emissions Commitments of Non-State Entities (2022). Integrity Matters: Net Zero Commitments by Businesses, Financial Institutions, Cities and Regions. high-levelexpertgroupupdate7.pdf (un.org)
3 World Economic Forum, in partnership with Marsh McLennan and Zurich Insurance Group (2025). The Global Risks Report 2025, 20th edition. Online access: https://reports.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_Report_2025.pdf
Materiały dodatkowe
- Dalsze informacje o obowiązkach członka zarządu związanych ze zmianą klimatu I środowiskiem naturalnym w Climate Governance Initiative Navigator.
- Przeczytaj więcej o materialnych ryzykach i możliwościach finansowych oraz obowiązkach, lojalności i troskach członka zarządu związanych z niszczeniem środowiska naturalnego w Climate Governance Initiative’s guide.
- Dowiedz się więcej o związku klimatu ze środowiskiem naturalnym z The Climate-Nature Nexus: A Primer on the Way to Cali.
- By poznać więcej przykładów firm wykorzystujących możliwości wynikające z obniżania emisji dwutlenku węgla, zapoznaj się z the Climate Governance Initiative’s collection of case studies.