Nauka dotycząca klimatu i środowiska naturalnego
Ogólny zarys
Naukowcy mówią jasno: śmiałe działania proklimatyczne liderów zapewnią waszej firmie nie tylko rentowność w dłuższej perspektywie czasowej, ale także odporność, dobrą opinię i przewagę wobec konkurencji. Natomiast odkładanie tych działań pogłębi problemy i ograniczy możliwości przyszłym pokoleniom.
W tej sekcji zapoznasz się z faktami naukowymi dotyczącymi klimatu, opracowanymi przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC), międzynarodowe ciało naukowe, które zajmuje się dostarczaniem wiedzy na temat zmiany klimatu, tworząc tym samym solidny fundament dla racjonalnych decyzji.
Klimat się zmienia
Zmiana klimatu to długoterminowe podwyższenie temperatury na Ziemi i zmiany wzorców pogodowych, wywołane głównie przez działalność człowieka – przede wszystkim przez spalanie paliw kopalnych. Powstają przy tym gazy cieplarniane, głównie dwutlenek węgla (CO2). Gazy te działają jak koc, który zatrzymuje dodatkową energię w atmosferze niedaleko powierzchni Ziemi. To powoduje ocieplenie planety.
Osoby mające dziś ponad 50 czy 70 lat, doświadczyły powolnego, acz stałego wzrostu temperatury, zaś ich dzieci i wnuki urodziły się w świecie gwałtownych wzrostów. W ciągu ostatniego stulecia globalne temperatury rosły bardzo szybko, a okres pomiędzy rokiem 2014 i 2023 był o 1,2 stopnia cieplejszy niż w XIX wieku. Ocieplenie doprowadziło do istotnych zmian w środowisku naturalnym, w którym mamy ekstremalne zjawiska pogodowe, topnienie lodowców, podwyższony poziom wody w oceanach i niszczenie ekosystemów takich jak rafy koralowe. Wpływ zmiany klimatu już jest poważny, a będzie jeszcze bardziej niebezpieczny wraz ze wzrostem temperatury.
Fragment z: „Negatywne skutki zmiany klimatu spowodowane przez człowieka będą się nasilać.” IPCC, 2023. Synthesis Report of the Sixth Assessment Report
Z badań naukowych prowadzonych przez IPCC, WMO i inne instytucje wynika, że ograniczenie globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 1,5°C znacząco zmniejszy ryzyko, negatywne skutki oraz związane z nimi straty i szkody wynikające ze zmiany klimatu. Brak działań w tym kierunku doprowadzi do coraz częstszych i bardziej niebezpiecznych ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak fale upałów, susze, pożary lasów, a także intensywne opady i powodzie. Przekroczenie progu 1,5°C może również wywołać szereg punktów krytycznych w systemie klimatycznym (zob. sekcja „Szerszy kontekst” poniżej).
Rosnące temperatury mają wpływ na przeżywalność gatunków i ekosystemów, zwłaszcza tych najwrażliwszych, jak rafy koralowe, obszary górskie i regiony polarne na całym świecie. zmiana klimatu mogą zagrozić nawet jednaj szóstej gatunków. Działalność człowieka—zwłaszcza wykorzystanie lądów i mórz dla własnej korzyści —niszczy przyrodę w bezprecedensowym tempie. Zwłaszcza gdy lasy, mokradła i inne siedliska przekształca się na potrzeby rolnictwa i budowę miast.
Według IPCC, ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C zmniejszy emisję gazów cieplarnianych o 43% względem poziomu z 2019 roku do 2030 roku oraz o 84% do 2050 roku.
Zmiana klimatu – wpływ na biznes
Zmiana klimatu i niszczenie środowiska naturalnego mają wpływ na firmy należące do wszystkich branż. Choć w twoim sektorze bezpośrednie skutki mogą nie wydawać się widoczne na pierwszy rzut oka, efekty zmiany klimatu i niszczenia przyrody mają dalekosiężne implikacje.
Weźmy dla przykładu branżę IT: ryzyko dla podstawowej działalności związane ze zmianą klimatu może nie wydawać się oczywiste, ale branża doświadcza go poprzez zwiększone zużycie energii, co wpływa na koszty działalności i jej opłacalność; wskutek ekstremalnych zjawisk pogodowych i podnoszącego się poziomu wód w oceanach istnieje niebezpieczeństwo dla fizycznej infrastruktury, takiej jak centra danych; przerwane łańcuchy dostaw prowadzą do opóźnień i większych kosztów podstawowych elementów; zmiana oczekiwań klientów w stronę zrównoważonej działalności może mieć wpływ na ich decyzje zakupowe i reputację marki.
Przyjrzyj się wpływowi zmiany klimatu przedstawionemu przez IPCC i zastanów się, jak mogłyby wpłynąć na twoją organizację.
Fragment z: „Negatywne skutki zmiany klimatu spowodowane przez człowieka będą się nasilać.” Źródło: IPCC, 2023. Synthesis Report of the Sixth Assessment Report
Stawianie czoła wyzwaniu
Świat musi jak najszybciej odejść od spalania paliw kopalnych – najważniejszej przyczyny kryzysu klimatycznego.
Jako członek zarządu, możesz zadać sobie pytanie, czy zmiana klimatu to dla twojej firmy kwestia biznesowa i przeanalizować sposoby, które pomogłyby twojej organizacji odejść od paliw kopalnych – zarówno w codziennej działalności, jak i w całym łańcuchu wartości.
- Łagodzenie zmiany klimatu odnosi się do redukowania lub zapobiegania emisji gazów cieplarnianych (na przykład poprzez przejście na odnawialne źródła energii, innowacyjne techniki rolnicze i zmniejszenie wycinki lasów)
- Adaptacja do zmiany klimatu ma na celu zmniejszenie wrażliwości systemów ludzkich i naturalnych na ryzyka i wpływy zmiany klimatu (na przykład poprzez poprawę infrastruktury i usług przyjaznych ekosystemowi oraz wprowadzenie systemów wczesnego ostrzegania).
Twoja organizacja może starać się łagodzić skutki zmiany klimatu i adaptować się do nich na różne sposoby. Poniższy rysunek przedstawia kilka propozycji, ich koszt krótkoterminowy oraz wykonalność w dążeniu do ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5st.C.
Szerszy kontekst
Obecne poziomy globalnego ocieplenia wynoszą około 1,3st. C powyżej temperatury epoki przed-przemysłowej, a plany i polityki zakładają, że w tym stuleciu wyniesie ono od 2,6 do 3,1 st. C.
Podniesienie się temperatury o 3 stopnie miałoby katastrofalne skutki. Zatłoczone miasta jak Miami, Dhaka, Szanghaj, Hongkong i setki innych doświadczałyby powodzi, a do końca stulecia znalazłyby się całkowicie pod wodą.
Wzrost temperatury na całym świecie wywołałby dziewięć punktów krytycznych, powodujących lawinowe i nieodwracalne zmiana klimatu nie poddające się naszej kontroli.
Te dziewięć punktów krytycznych wywołanych będzie przez topnienie pokrywy lodowej, zmiany w cyrkulacji oceanów i zmiany żywych ekosystemów.
Infografika autorstwa Rosamund Pearce/Tom Prater, CarbonBrief website
Z drugiej jednak strony współpraca międzynarodowa i zaawansowanie technologiczne sprzyjają pozytywnym punktom krytycznym, które mogą nam pomóc w rozwiązaniu kryzysu klimatycznego:
Pozytywny punkt krytyczny pojawia się wówczas, gdy rozwiązania zeroemisyjne wygrywają z istniejącymi, wysokoemisyjnymi. Kiedy stan taki zostanie osiągnięty, pojawią się samonapędzające się mechanizmy (takie jak efekt uczenia się w praktyce, korzyści skali, rozwój technologii komplementarnych i zmiany norm społecznych), powodujące bardzo szybkie tempo przyjmowania nowych rozwiązań i rezygnacji ze starych.
Na przykład zielony amoniak, samochody elektryczne i białka roślinne już wywołują efekt przełomu.
Jakie działania należy podjąć?
Zaproś zarząd swojej organizacji do zastanowienia się nad następującymi kwestiami:
- Czy nasza organizacja podejmuje działania zmierzające do rezygnacji z paliw kopalnych zarówno w codziennej pracy jak i w całym łańcuchu wartości?
- Czy nasza organizacja mierzy swój całkowity ślad węglowy zarówno w codziennej pracy jak i w całym łańcuchu wartości?
- Czy nasza organizacja wyznaczyła sobie oparte na faktach naukowych cele krótko i długoterminowe jeśli chodzi o zmniejszenie emisji dwutlenku węgla?
Oznacz sekcję jako ukończoną
Dołącz do nas!
Twój regionalny Oddział może wesprzeć cię za pomocą narzędzi i środków do wprowadzenia skutecznego zarządzania kwestiami klimatycznymi w twoim regionie.
Dołącz do nas!Materiały
- Przeczytaj streszczenie summary raportu sporządzonego przez IPCC Synthesis Report of the Sixth Assessment Report.
- Więcej informacji na temat punktów krytycznych w kontekście zmian klimatu w ‘How 16 Tipping Points Could Push Our Entire Planet Into Crisis’ oraz ‘Johan Rockström: The tipping points of climate change — and where we stand’
- Więcej informacji na temat pozytywnych punktów krytycznych w ‘The Breakthrough Effect’ oraz Climate crisis: How 'positive tipping points' could save the planet